EBSO Meclisinde de defalarca gündeme gelen, Salgın döneminin başında patlak veren çip krizi; otomotiv sektöründeki küresel çip üretimi ve tedarik krizi, tüm yeni yatırımlara rağmen halen çözüm üretilebilmiş değil.
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Meclisinde de defalarca dile getirilen, Salgın döneminin başında patlak veren otomotiv sektöründeki küresel çip üretim ve tedarik krizine tüm yeni yatırımlara rağmen halen çözüm üretilememesi gündemde kalmaya devam ediyor.
Her sektörü etkilediği Küresel çip tedarik sorunları nedeniyle; birçok otomotiv markası da bazı dönemlerde üretimi durdurma kararı alıyor. Tüm yeni yatırımlara rağmen çip krizinin 2023’te bile hala devam etmesi, üreticileri zor durumda bırakıyor. Dünyanın ihtiyaç duyduğu çip krizinin çözümüne yönelik önerileriyle geçmiş dönemlerde de çağrı yapan Ege Otomotiv Derneği (EGOD) Başkanı Mehmet Torun, problemin halen giderilemediğine dikkati çekiyor.
“EN KÖTÜ ZAMAN”
Önceki yıl çip krizinde en kötü zamanın yaşandığına vurgu yapan Ege Otomotiv Derneği (EGOD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Torun, “Küresel sıkıntıda önceki yıl tarihin en kötü zamanlarını yaşadık. Firmalar verdikleri siparişleri almak için daha önce hiç olmadığı kadar uzun süre beklemek zorunda kaldı. Bu durum üretici firmalar kadar Türk otomotiv sektörünü de etkiledi. Sektör kendini gündemde tuttuğu için çip krizine hep bu açıdan bakıldı. Ama çip sadece otomotivde kullanılmıyor. Bu kriz nedeniyle birçok elektronik ürün satışa sunulamadı, üretilen az sayıda stok karaborsaya düşerek çok yüksek fiyatlardan satıldı. Bazı elektronik cihazların tanıtımları üzerinden çok uzun bir süre geçmiş olmasına rağmen halen piyasada bulunamıyor. Firmalar daha fazla üretmek istemelerine rağmen ellerinde yeterince çip olmadığı için artırıma gidemiyor. Çip krizi akıllı telefon sektöründen bilgisayar sektörüne kadar elektronik alanında faaliyet gösteren her firmanın planlarını çok büyük ölçüde değiştirdi. Salgın dönemindeki talep patlamasına çip üreticileri de sektörlerde hazır değildi” dedi.
“ÇAĞRI YAPMIŞTIK”
Kriz için erken uyarı verdiklerini belirten EGOD Başkanı Mehmet Torun, “Küresel bir çip krizini erken görerek Ege Otomotiv Derneği olarak çağırıda bulunduk. Yurtiçi ve yurtdışından İzmir’de oluşturulabilecek bir veya birkaç konsorsiyumla çip üretimi için hızlı davranılmasını istedik. Biz çağrı yaptığımızda yola çıkanlar için ‘Atı alan Üsküdar’ı geçti’ diyoruz. Krizin etkilerinin azaltılması için büyük adımlar atıldı. ABD devlet düzeyinde büyük adımlar atmaya başladı. Avrupa Birliği de sürece ağırlık vermeye başladı. Birlik, 2030 itibarıyla global yarı iletken üretimindeki payını yüzde 9’dan yüzde 20’ye çıkarmak istiyor ve bunun için 43 milyar Euro seviyesinde bir fon ayırıyor. ABD firmalarından Intel, Broadcom Corporation, Qualcomm, Micron Technology, Applied Materials, Nvidia Corporation ve Texas Instruments, Güney Koreli Samsung ve SK Hynix ile Tayvan’dan TSMC önemli atılımlar yaptılar. Gelecekte çip sektöründe söz sahibi olabilmek adına ülkeler yasalar çıkarıyor. Milyarlarca dolarlık destekleriyle ve yarı iletken fabrikalarının kurulumunu teşvik etmek için bazı ciddi vergi indirimleri yapıyorlar. Biz çağrı yaptığımızda harekete geçen ülkelerin girişimcileri üretim düzeyine geldiler” diye konuştu.
“TALEP PATLAYACAK”
Çip fabrikası kurmanın zorunlu bir süreç gerektirdiğin dikkat çeken EGOD Başkanı Torun, “Çip fabrikası için ‘Bismillah’ dediğinizde kurulumu iki yıl alıyor. Parayla da hızlandırılabilecek bir durum değil. Çağrı yaptığımızda yola çıkan temel atan 4 fabrika haziran ayında açılacak. Şu anda otomotiv firmaları önceden tedarikleriyle krizi yönetmeye çalışıyor. Üretim için ham madde yeteri kadar bulunamıyor. Çip için aşırı talep var. Yetişilemeyecek düzeyde talep var. Bir insan üzerinde üç adet çip taşıyor. Pasaportunuz, kimliğini ve ehliyetinizde. Bir çamaşır makinasında 10 tane kullanılabiliyor. Günümüzdeki bir araçta 38 çip var diye biliyoruz. Bazı üreticiler güncel ortalama bir araç içerisinde binden fazla çip olduğunu aktarıyor. Bu rakamların elektrikli araçlarda 2 bini geçtiği, otonom / sürücüsüz araçlarda ise 10 bin rakamını geride bırakacağı tahmin ediliyor.” Dedi.
‘GELECEK VAAD EDİYOR’
Çip üretim ve teknolojisinin yatırımcısına önemli kazanımlar sağlayacağını ifade eden EGOD Başkanı Torun, “Yaptığımız araştırmalara göre 2030’a kadar çip talebi üç kat artacak. Arz yani üreticilerin bunu karşılaması için yeni yatırımlar yapması gerekecek. Bu yatırımlar bugünden yarına hemen bitmiyor. Bir çip fabrikasını kurmak 20 milyar dolar. Bu rakam sadece fabrika inşaatı için yapılacak gider. Teknoloji için AR-GE’si üretilmeli. Onun içinde 1 milyar dolara ihtiyaç var. Ama halen Türkiye’de patenti alınmış Bor hammaddeli, nanoteknolojiyle graten malzeme ile üretilmiş çip patentleri var. Çip üretimine yapılacak yatırım girişimcilerine önemli kazançlar getirecektir. Ülkeler için stratejik bir öneme sahip olmaya başlayan çip teknolojisinden geri durmamak gerekir. Gelecek günler hesap edilerek Türkiye’nin çip teknolojisine yatırım yapması gerekir. Konsorsiyumlar bu gün kurulsa bile ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayacaktır.” Diye konuştu.
